مطالبه وجه سفته چگونه انجام می‌شود؟

سفته یک سند تجاری است که صادر کننده آن با صدور آن متعهد می شود وجه مندرج شده بر روی آن را در تاریخ نوشته شده به دارنده آن بپردازد. سفته که به آن فته طلب هم گفته می شود در صورت صدور به عنوان یک سند از مزایایی برخوردار است که سایر اسناد عادی از این ویژگی ها و امتیازات برخوردار نیستند. یکی از این مزایای سفته به عنوان سند تجاری نحوه مطالبه آن است که در اسناد عادی متفاوت تر است. در این مقاله به موضوع مطالبه وجه سفته می پردازیم.

واخواست سفته

در صورتی که صادر کننده در تاریخ درج شده بر روی سفته وجه را به دارنده پرداخت نکند، دارنده باید برای مطالبه وجه سفته به صورت قانونی اقدام به واخواست نماید. واخواست کردن یعنی اینکه دارنده به صورت رسمی به عدم پرداخت سفته اعتراض نماید؛ در واقع واخواست کردن مانند درخواست صدور گواهی عدم پرداخت در چک است که با دریافت آن دارنده چکِ پرداخت نشده، به عدم دریافت وجه چک اعتراض می کند.

دارنده سفته ای که پرداخت نشده است باید ظرف 10 روز از تاریخ مندرج بر روی سفته که باید سفته در آن روز پرداخت می شد، اقدام به واخواست نماید. واخواست کردن به دارنده این امتیاز را می دهد که بتواند ظرف یک سال از تاریخ واخواست در مراجع قانونی جهت مطالبه وجه سفته اقامه دعوی نماید.

امتیاز واخواست کردن سفته در این است که دارنده می تواند دعوای خود را علاوه بر صادر کننده علیه ظهرنویسان سفته نیز طرح نماید که در این حالت احتمال دریافت وجه برای او افزایش خواهد یافت. ضمن اینکه دارنده حق مطالبه وجه سفته، از ضامن های که ظهر سفته را امضا کرده اند نیز خواهد داشت.

علاوه بر این درصورتی که دارنده واخواست نماید و بعد از آن اقامه دعوی مطالبه وجه سفته واخواست شده را طرح کند، می تواند بدون اینکه خسارت احتمالی بپردازد از دادگاه درخواست صدور قرار تامین خواسته نماید.

مطالبه سفته بدون واخواست

همانطور که گفته شد واخواست کردن باعث می شود تا سفته به عنوان یک سند از مزیت هایی تجاری بودن بهره مند شود اما اگر سفته واخواست نشده باشد آیا باز هم امکان استفاده از این مزیت ها وجود دارد؟

در پاسخ به این سوال باید گفته مطالبه سفته بدون واخواست آن به معنی انصراف دارنده از مزیت های تجاری سفته، مثل اقامه دعوای مطالبه علیه ظهرنویسان و یا عدم پرداخت خسارت احتمالی جهت توقیف اموال صادرکننده، می باشد. از این رو مطالبه سفته واخواست نشده مانند تمام اسناد عادی از طریق اقامه دعوی در دادگاه صورت خواهد گرفت، با این تفاوت که این دعوا تنها علیه صادرکننده قابل طرح است و امکان مطالبه وجه سفته از ضامن و ظهرنویس ها وجود ندارد.

سفته ضمانت

همانطور که می دانید برخی از سفته به عنوان ضمانت صادر می شوند که نمونه رایج آن سفته های حسن انجام کار می باشد. در واقع صادرکننده سفته ضمانت قصد پرداخت وجهی را به دارنده ندارند بلکه قصد اصلی او از صدور سفته ضمانت این است که برای تضمین کیفیت کار خود و یا هر تعهد دیگری تامین احتمالی در اختیار دارنده قرار بدهد تا در صورت ورود خسارت بتواند از محل آن ضرر و زیان خود را جبران کند و در واقع سفته به عنوان امانت در اختیار دارنده قرار گرفته است.

اما اگر شرایط قانونی برای سفته ضمانت ایجاد شد، نحوه مطالبه آن چگونه خواهد بود؟ مطالبه وجه سفته ضمانت یا مطالبه وجه سفته امانی فرقی با سفته هایی که به عنوان ضمانت صادر نشده اند، ندارد و دارنده باید ظرف 10 روز از تاریخ سفته اقدام به واخواست نموده و اگر با اعتراض واخواست هم صادرکننده وجه سفته ضمانت را نپرداخت، ظرف یک سال از تاریخ واخواست در محاکم دادگستری اقامه دعوا نماید.

مطالبه وجه سفته از طریق اجرای ثبت

اجرای ثبت یکی از مراجعی است که امکان وصول وجه چک پرداخت نشده از آن وجود دارد، حال سوال این است که با توجه به اینکه سفته نیز یک سند تجاری است آیا امکان وصول سفته نیز از اجرای ثبت وجود دارد؟

سفته هم مانند چک یک سند تجاری محسوب می شود اما تفاوت مهمی که با چک دارد این است که چک سند لازم الاجراست و اداره ثبت نیز تنها برای اجرای اسناد لازم الاجرا صلاحیت دارد. از این رو با توجه به اینکه سفته سند لازم الاجرا محسوب نمی شود، حتی با اینکه مانند چک تجاری است، امکان مطالبه وجه سفته از طریق اجرای ثبت وجود ندارد.

مطالبه وجه سفته کیفری

قانون گذار در مواردی اجازه داده است تا دارنده چک اقدام به مطالبه کیفری چک نماید و از طریق محاکم کیفری اقدام به مجازات صادر کننده چک نماید اما در مورد مطالبه سفته اقدام کیفری نمی توان صورت داد. در واقع موضوع مطالبه وجه سفته کیفری منتفی است و امکان آن وجود ندارد و برای مطالبه وجه سفته می توان از طریق مراجع حقوقی اقدام نمود.

با این حال بعد از طرح دعوای حقوقی سفته و صدور رای اگر بدهکار وجه سفته را نپردازد و ادعای اعسار ندهد یا ادعای اعسار او پذیرفته نشود، با توجه به قانون اجرای احکام مدنی امکان بازداشت او در شرایطی وجود دارد.

مرجع صالح برای رسیدگی

همانطور که گفته شد دارنده برای مطالبه وجه سفته باید از طریق مراجع حقوقی و تجاری اقدام کند. در هنگام تکمیل سفته محل انجام تعهد باید قید شود، از این رو دادگاه صالح برای مطالبه وجه سفته دادگاه محل انجام تعهد که بر روی سفته نوشته شده است، خواهد بود. اما اگر این محل بر روی سفته درج نشده باشد برای مطالبه وجه سفته باید به دادگاه محل اقامت خوانده دعوا مراجعه کنید.

دقت کنید که برای مطالبه وجه سفته های زیر بیست میلیون تومان شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی است و برای مطالبه سفته های بالای بیست میلیون تومان دادگاه صلاحیت رسیدگی دارد.

وکیل برای مطالبه سفته

مراجعه به دادگاه ها برای مطالبه وجه سفته بسیار موضوع رایجی است. دلیل اصلی آن هم عدم دقت در صدور سفته علی الخصوص سفته های حسن انجام کار به عنوان سفته های ضمانت است که منجر به مشکلاتی می شود. به همین دلیل اکیدا توصیه می شود تا با مراجعه به وکیل برای مطالبه سفته اقدام نمایید، زیرا طرح لایحه صحیح و قانونی در اسناد تجاری بسیار دشوار است و تنها توسط یک وکیل متخصص سفته قادر خواهید بود آن را تنظیم نمایید.

نمونه لایحه دفاعیه مطالبه وجه سفته از سوی خواهان با توجه به شرایط دعوا، علت صدور سفته، زمان صدور سفته و موارد بسیار دیگری تنظیم می شود و با اتکا به اطلاعات ساده و غیر تخصصی امکان تنظیم آن وجود ندارد.

علاوه بر لایحه، نوشتن دادخواست مطالبه وجه سفته نیز یک مهارت تخصصی است که اگر به درستی و با توجه به هدف خواهان تنظیم نشده باشد و مدارک استنادی کامل نباشد، ممکن است با طرح دعوا به هیچ نتیجه قابل قبولی نرسید. اگر نیاز به مشاوره حقوقی آنلاین یا تلفنی با وکیل مطالبه سفته دارید، با وکلای گروه مشفق در تماس باشید تا با بررسی پرونده بهترین راه حل را به شما پیشنهاد دهند.

دادخواست مطالبه سفته

در ادامه چند نمونه دادخواست مطالبه سفته قرار داده می شود که در قسمت شرح خواسته، مطالبه وجه سفته باید درج شود :

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته از شورای حل اختلاف

به موجب سفته تقدیمی به شماره خزانه داری کل … که در تاریخ … واخواست آن با استناد به کپی مصدق صورت گرفته است اینجانب … مبلغ … ریال ( که باید این مبلغ کمتر از بیست میلیون ریال باشد) از خوانده محترم … طلبکارم. نظر به اینکه زمان تادیه فرا رسیده است و علیرغم واخواست صورت گرفته خوانده اقدامی جهت پرداخت وجه مذکور ننموده است. از این رو با استناد به ماده 198 قانون مدنی و ماده 307 قانون تجارت از دادگاه محترم استدعا دارم حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ مذکور و کلیه خسارات قانونی و دادرسی صادر نماید.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته از وراث

با عنایت به تصویر مصدق سفته شماره خزانه داری کل … در تاریخ … خوانده اقدام به صدور سفته ای به نفع اینجانب نمود که علیرغم سررسید موعد مندرج در سفته پرداخت وجه صورت نگرفت. با توجه به تصویر واخواست ضمیمه شده بنده در تاریخ … اقدام به واخواست نمودم. از این رو با لحاظ اقدامات صورت گرفته و فوت صادرکننده به عنوان متعهد سفته و مسئولیت وراث در پرداخت دیون صادرکننده، از دادگاه محترم با استناد به مواد 868 و 869 قانون مدنی و ماده 248 قانون امور حسبی تقاضای صدور حکم به پرداخت وجه سفته و کلیه خسارات دادرسی را دارم.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته و اعسار از هزینه دادرسی

با توجه به تصویر مصدق سفته تقدیمی به شماره خزانه داری کل … که در تاریخ … صادر شده است و علی رغم سررسید موعد، پرداختی صورت نگرفته است بنده مبلغ … ریال از خوانده محترم طلبکارم که واخواست نیز در تاریخ … صورت گرفته است. از این رو با استناد به ماده 198 قانون مدنی و مواد 304، 307 و 309 قانون آیین دادرسی مدنی درخواست صدور حکم به پرداخت وجه سفته از خوانده دعوا را دارم علاوه بر این با استناد به ماده 519 قانون آیین دادرسی مدنی نیز از دادگاه محترم تقاضای صدور حکم به اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را نیز خواهانم.