الزام به اخذ سند سجلی، چگونه شناسنامه بگیریم؟

سجل یا همان شناسنامه یکی از اسناد مهمی است که هر فرد در طول زندگی خود از آن استفاده می کند و پدر یا سایر اولیا و سرپرستان طفل وظیفه دارند که در هنگام تولد طفل اقدام به دریافت این سند بنمایند. حال اگر پدر و سایر اولیای نوزادِ تازه به دنیا آمده از انجام این کار به هر دلیلی خودداری کنند یا اینکه نتوانند به این امر عمل کنند، تکلیف چه خواهد بود؟ در اینجا دعوای الزام به اخذ سند سجلی مطرح می شود که در ادامه به طور کامل به آن می پردازیم.

گرفتن شناسنامه و سجل برای افراد فاقد شناسنامه

با توجه به آنچه گفته شد هر فرد ایرانی باید دارای شناسنامه به عنوان مدرک اثبات هویت باشد. این موضوع در قانون ثبت احوال هم مورد اشاره قرار گرفته است و در ماده 14 این قانون آمده است که:

برای هر فرد شماره شناسنامه که مخصوص به او خواهد بود تعیین می‌گردد و شماره شناسنامه هر شخص در کلیه مدارک مربوط به ثبت احوال او باید قید گردد.

ماده 14 قانون ثبت احوال

اما اگر فردی به هر دلیلی شناسنامه نداشته باشد چه باید کرد؟ گرفتن شناسنامه و سجل برای افراد فاقد شناسنامه امر دشواری نیست اما لازم است دقت داشته باشید که شناسنامه تنها برای افرادی که هویت و تابعیت ایرانی دارند صادر می شود. فردی که فاقد شناسنامه است و در صورتی که به سن رشد نرسیده باشد، ولی او باید با در دست داشتن مدارکی که ایرانی بودن او را ثابت می کند به اداره ثبت احوال مراجعه و درخواست صدور شناسنامه نمایند.

در صورتی که فردی مدرکی برای اثبات تابعیت و هویت ایرانی خود نداشته باشد بر اساس رأی وحدت‌ رویه شماره 748ـ1395/1/24 هیأت‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور:

اگر شخصی که فاقد شناسنامه باشد به ادعای ایرانی بودن، الزام اداره ثبت احوال را به صدور شناسنامه برای خود درخواست کند، دعوای او در دادگاه قابل رسیدگی است. البته الزام اداره ثبت احوال به صدور شناسنامه منوط به آن است که به طریقی که در قانون ثبت احوال پیش‌بینی شده احراز شود که متقاضی، شرایطی که در آن قانون برای صدور شناسنامه مقرر شده است، از جمله شرایط موضوع ماده ۴۵ اصلاحی قانون (هویت و تابعیت) را دارد یا نه.

رأی وحدت‌ رویه شماره 748ـ1395/1/24

دادخواست الزام به تنظیم سند سجلی یا شناسنامه

با توجه به آنچه که در بالا توضیح داده شد در صورتی که فردی که تقاضای صدور شناسنامه از اداره ثبت احوال را دارد و تابعیت و هویت ایرانی او طبق ماده 45 قانون ثبت احوال احراز شده است، باید دادخواست الزام به صدور شناسنامه را به دادگاه ارائه دهد.

برای طرح دادخواست الزام به تنظیم سند سجلی یا شناسنامه اگر فرد متقاضی به سن رشد رسیده باشد و بالغ باشد بدون نیاز به حضور ولی یا قیم می تواند اقدام کند اما فردی که به سن رشد نرسیده باشد و نابالغ باشد باید توسط ولی یا قیم تقاضای خود دعوا را طرح کند.

در اینجا یک نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند سجلی یا شناسنامه را بررسی می کنیم:

نام خواهان

فردی که قصد اقامه دعوا دارد اطلاعات خود را وارد می کند.

نام خوانده

اطلاعات فردی که قصد اقامه دعوا علیه او را دارید درج می نمایید که در اغلب موارد در این دعوا، خوانده اداره ثبت احوال خواهد بود.

خواسته

در این قسمت خواسته را درج می کنید ” الزام به تنظیم و صدور شناسنامه”

دلایل و منضمات

در این قسمت باید دلایلی که برای اثبات ادعای خود دارید را بنویسید و ضمیمه دادخواست کنید. دلایل در دعوای الزام به اخذ سند سجلی می تواند شناسنامه والدین، گواهی ولادت و … باشد.

شرح دادخواست

شرح دادخواست یعنی اینکه در دادخواست به طور دقیق ذکر کنید از دادگاه با استناد به دلایل خود چه خواسته ای دارید. به عنوان نمونه در شرح دادخواست الزام به اخذ شناسنامه می توان چنین درج کرد:
” ریاست محترم دادگاه …. “
با سلام و ضمن عرض احترام اینجانب…. (نام و نام خانوادگی خود را به عنوان خواهان دعوا وارد کنید) به موجب سند نکاح به شماره … که ضمیمه دادخواست شده است همسر قانونی و شرعی خوانده دعوا هستم که با توجه به گواهی ولادت ضمیمه شده در تاریخ … فرزندمان در بیمارستان … متولد شده است اما متاسفانه خوانده دعوا به عنوان پدر و ولی طفل از انجام اقدامات لازم برای صدور و دریافت شناسنامه برای طفل متولد شده خودداری نموده است. از این رو با توجه به مدارک پیوستی و همچنین مواد 14، 15 و 16 قانون ثبت احوال درخواست محکومیت خوانده دعوا را دارم “