همان‌طور که می‌دانید طلاق یکی از راه‌های انحلال نکاح است. یعنی با طلاق، رابطه زوجیت به پایان می‌رسد. به جهت اهمیت حفظ بنیان خانواده، در مواردی امکان رجوع مرد به همسرش و زندگی مشترک، حتی بعد از طلاق وجود دارد. یعنی بدون اینکه مجدداً صیغه عقد نکاح بین آن‌ها جاری شود، مرد می‌تواند به همسرش و زندگی مشترک رجوع کند.
در طلاق رجعی مرد تا پایان مدت عده همسرش، یعنی تا 3 ماه و 10 روز اختیار رجوع دارد. در صورتی که مرد رجوع کند، مکلف است این موضوع را به دفترخانه ثبت طلاق اطلاع دهد. در غیر این صورت تبعاتی در انتظار او خواهد بود. چنانچه هرکدام از زوجین مدعی باشد که رجوع از طلاق رجعی محقق شده است، باید بتوانند ادعای خود را ثابت کنند. یعنی لازم است که اثبات رجوع در طلاق توسط خواهان صورت بگیرد. این موضوع با شرایطی امکان‌پذیر است که در این مطلب به آن می‌پردازیم.
اثبات رجوع در چه نوع طلاقی امکان‌پذیر است؟
رجوع از طلاق به طلاق رجعی اختصاص دارد. در مواردی نیز ممکن است رجوع در طلاق خلع و مبارات نیز صورت بگیرد. در این شرایط لازم است که مرد با مراجعه به دفترخانه ثبت طلاق، رجوع به زندگی مشترک را اعلام کند. در غیر این صورت او مرتکب جرم شده است و مستحق مجازات خواهد بود.
آشنایی با انواع طلاق
برای اینکه در رابطه با رجوع از طلاق اطلاعاتی کسب کنید، ابتدا لازم است که با انواع طلاق آشنا شوید. پس‌از آن رجوع و اثبات رجوع در طلاق را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
طلاق رجعی چیست؟
طلاق رجعی به طلاقی گفته می‌شود که زن در ایام عده، یعنی تا 3 ماه و 10 روز بعد از طلاق، همچنان در حکم زوجه همسر خود است. یعنی اگر مرد یا زن در ایام عده فوت کنند، همسرش از او ارث می‌برد. همچنین نفقه زن در ایام عده طلاق رجعی بر عهده شوهرش است. در واقع آن‌ها بعد از طلاق رجعی، همچنان در حکم زن و شوهر هستند. مرد این اختیار را دارد که در ایام عده به همسرش رجوع کند و بدون جاری شدن صیغه‌ی نکاح دوباره با او زندگی کند.
به علت اینکه زن در ایام عده طلاق رجعی، در حکم زوجه همسر خود محسوب می‌شود، حق ندارد با هیچ مرد دیگری ازدواج کند.
طلاق بائن چیست؟
یکی دیگر از انواع طلاق که در قانون مدنی مطرح شده است، طلاق بائن است. طلاق بائن به طلاقی گفته می‌شود که مرد بعد از جاری شدن صیغه طلاق، نمی‌تواند در ایام عده به همسرش رجوع کند. اگر آن‌ها بخواهند دوباره با یکدیگر ازدواج کنند، باید صیغه عقد نکاح بین آن‌ها جاری شود.
در طلاق‌هایی که زوجه باکره باشد، یعنی قبل از ارتباط زناشویی از همسرش جدا شود یا در مواردی که خانم یائسه باشد، امکان رجوع بعد از طلاق برای مرد وجود ندارد. در این نوع طلاق یعنی اگر شوهر بخواهد دوباره با همسر سابق خود زندگی کند، لازم است که عقد نکاح بین آن‌ها منعقد شود.
طلاق خلع و مبارات از اقسام طلاق بائن هستند؛ یعنی امکان رجوع وجود ندارد مگر اینکه زن از مالی که به همسرش داده است، رجوع کند.
طلاق خلع
در شرایطی که خانمی از شوهرش کراهت داشته باشد، می‌تواند مالی را به او بدهد تا شوهرش او را طلاق دهد. این طلاق خلع نام دارد. یعنی خانم مالی را که فدیه نام دارد، به شوهرش می‌دهد. در ازای این مال، شوهرش راضی می‌شود او را طلاق دهد. این فدیه در طلاق خلع، ممکن است مالی معادل، کم‌تر یا بیشتر از مهریه زن باشد. در صورتی که زن به مرد مالی را بدهد، ولی بعد از طلاق آن را پس بگیرد، مرد حق رجوع به زندگی مشترک را دارد.
طلاق مبارات
در طلاق مبارات کراهت از طرف زوجین نسبت به یکدیگر وجود دارد. یعنی هر دوی آن‌ها به علت کراهت متقابل، قصد جدایی دارند. در این نوع از طلاق نیز زن مالی را به مرد می‌دهد که مقدار آن نباید از میزان مهریه بیشتر باشد. چنانچه زن بعد از طلاق، آن مال را پس بگیرد یا آن را به شوهرش نداده باشد، مرد این اختیار را دارد که به زندگی مشترک و همسرش رجوع کند.
بنابراین رجوع در طلاق رجعی و طلاق خلع و مبارات درصورتی‌که زن مرد را به شوهرش ندهد یا آن را پس گرفته باشد، امکان‌پذیر خواهد بود. چنانچه مرد به زن رجوع کرده باشد، ولی این موضوع را تا 1 ماه بعد پس‌از رجوع در دفتر خانه اعلام نکرده باشد، کیفر می‌شود. موضوع اثبات رجوع در طلاق در این موارد از طرف زن یا مرد قابل پیگیری است.
در تمامی مسائل حقوقی نیاز است تا با فرد متخصص مشورت داشته باشید تا بهترین نتیجه را بگیرید. گروه وکلای مشفق با وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره حقوقی آنلاین و حضوری است.
اثبات رجوع در طلاق بر عهده کیست؟
اعلام رجوع در طلاق به عنوان تکلیف مرد محسوب می‌شود. یعنی قانون این وظیفه را بر عهده مرد قرار داده است. اگر مرد به همسرش رجوع کند، باید تا حداکثر تا 1 ماه بعد از رجوع، این موضوع را به دفترخانه اطلاع دهد. در صورتی که مدت عده به پایان رسیده باشد و مرد این موضوع را اطلاع ندهد، این موضوع از نظر قانون جرم و به ضرر خانم است.
البته مطابق شرع و قانون آن‌ها زن و شوهر محسوب می‌شوند. با این حال اعلام رجوع لزوماً باید در دفترخانه طلاق، ثبت شود تا حکم طلاق باطل شود. در شرایطی که رجوع اعلام نشده باشد و حقوق زن تضییع شده باشد، او می‌تواند برای اثبات رجوع در طلاق و برای احقاق حقوق خود اقدام کند.
اثبات رجوع از طلاق چه مزایایی دارد؟
اعلام رجوع از طلاق به معنی ادامه زندگی مشترک زوجین است. یعنی بعد از آن مرد موظف است حقوق همسرش را رعایت کند. او باید نفقه و سایر موارد را برای او تأمین کند. همچنین اگر آن‌ها بعد از رجوع، صاحب فرزندی شده باشند، این فرزند از تمام حقوق مندرج در قانون برخوردار خواهد بود.
در شرایطی ممکن است مردی برای اینکه حقوق مالی همسرش را پرداخت نکند و تعهدی نسبت به زندگی مشترک نداشته باشد، رجوع از طلاق را اعلام نکند. در این حالت خانم می‌تواند برای اثبات رجوع در طلاق و دریافت حقوق مالی خود، اقدام کند. معرفی شاهد و سایر دلایلی که رجوع از طلاق را ثابت می‌کند، در رابطه با این موضوع مؤثر خواهد بود.
ارث‌بری زوجین بعد از ایام عده در صورت عدم اطلاع رجوع از طلاق
یکی از کاربردهای بسیار مهمی که در رابطه با اثبات رجوع در طلاق وجود دارد، موضوع ارث‌بری زوجین از یکدیگر است. همان‌طور که بیان کردیم زن و مرد در ایام عده طلاق رجعی، از یکدیگر ارث می‌برند. حال اگر مردی به همسرش رجوع کند، ولی این موضوع را اعلام نکند، دو فرض قابل احتمال است.
چنانچه مرد به همسرش رجوع کند، ولی این موضوع را اعلام نکند، و بعد از پایان رسیدن مدت عده فوت کند، در این حالت زن از او ارث می‌برد. البته این خانم برای اینکه بتواند از شوهرش ارث ببرد، باید اثبات رجوع در طلاق را انجام دهد. یعنی باید اعلام کند که بعد از پایان عده نیز آن‌ها با یکدیگر زن و شوهر بود‌ه‌اند ولی شوهرش به دفترخانه ثبت طلاق رجوع را اطلاع نداده است. این اقدام با شهادت شهود و سایر قرائن امکان‌پذیر خواهد بود.
حالت عکس این موضوع نیز قابل تحقق است. تصور کنید مردی یک ماه بعد از طلاق، بدون اعلام به خانواده زوجه و بدون اطلاع دادن به دفتر خانه طلاق، به همسرش رجوع کرده است. بعد از به پایان رسیدن ایام عده، همسر او در اثر سانحه تصادف فوت می‌کند. در این حالت مطابق شرع و قانون، او همسر این خانم بوده است و از اموال خانم ارث می‌برد، اما چون مرد این موضوع را اعلام نکرده است، موظف است ابتدا اثبات رجوع در طلاق را انجام دهد.
سپس برای دریافت سهم‌الارث خود اقدام کند. حتی ممکن است خانواده همسرش به علت عدم اطلاع از رجوع، علیه او شکایت کنند. این آقا جهت اثبات رجوع در طلاق باید شهودی را معرفی کند یا با تنظیم یک استشهادیه ادعای خود را در دادگاه ثابت کند. بعد از آن او می‌تواند از ماترک متوفی سهم‌الارث خود را دریافت کند.
بااین‌حال به دلیل اینکه او 1 ماه بعد از رجوع از طلاق این موضوع را اعلام نکرده است، مطابق ماده 49 قانون حمایت از خانواده به عمل به تحمل حبس تعزیری درجه 7 یعنی از 91 روز تا 6 ماه حبس و جزای نقدی درجه 5 یعنی بیش از 8 تا 18 میلیون تومان جزای نقدی محکوم خواهد شد.
دادخواست اثبات رجوع در طلاق
معمولاً دادخواست اثبات رجوع در طلاق توسط زوجه، تنظیم و تقدیم می‌شود. ممکن است مردی بعد از طلاق و در ایام عده زن، به او رجوع کرده باشد، ولی بدون اینکه این موضوع را ثبت کند، همسرش را رها کرده باشد. در این شرایط خانم مجدداً باید عده نگه دارد. یعنی سه ماه و ده روز ازدواج نکند. درحالی‌که مرد می‌تواند بلافاصله بعد از طلاق، با زن دیگری ازدواج کند. اعلام نکردن رجوع و انکار آن توسط مرد برای رهایی از تادیه حقوق مالی زن، به عنوان جرم محسوب می‌شود. اگر هرکدام از زوجین بخواهند اثبات رجوع از اذن را انجام دهند، باید درخواست خود را به مرجع صالح ارائه دهند.
نمونه دادخواست
اینجانب…………فرزند………به شماره شناسنامه…..صادره از……….ساکن……..همسر خود……..فرزند…..متولد………ساکن……را مطابق طلاق‌نامه شماره……..در تاریخ…….مطلقه کرده‌ام. 3 هفته بعد در ایام عده با همسرم زندگی می‌کنم و از طلاق مزبور رجوع کرده‌ام. بعد از مدتی همسرم این موضوع را منکر شده است و قصد ازدواج با شخص دیگری دارد. اینجانب برای جلوگیری از این موضوع و اثبات رجوع در طلاق دلایل و منضمات را ارائه می‌دهم و از مقام دادگاه تقاضای رسیدگی دارم.
در شرایطی که خانم قصد اثبات رجوع از اذن را داشته باشد، ممکن است این موضوع به جهت دریافت نفقه، سایر حقوق مالی و همچنین اثبات نسب فرزندی باشد که بعد از ایام عده به دنیا آمده است. در این موارد عنوان دادخواست با توجه به تقاضای خانم قابل ثبت و پیگیری است.